اصطلاح بلاک چین (Blockchain) در حالت لغوی به‌معنای زنجیره‌ای از بلاک‌هاست. فناوری بلاک چین مفهومی نسبتاً جدید است که امکان ثبت داده‌ها در فضایی به‌نام بلاک و سپس اتصال این بلاک‌ها مانند یک زنجیره را فراهم می‌کند. همین اتصال زنجیروار بلاک‌ها به هم امنیت داده‌ها را تضمین می‌کند و امکان تغییر آنها را به حداقل می‌رساند. بلاک چین یک دفتر کل توزیع شده دیجیتال غیرمتمرکز و عمومی است که انواع داده‌ها و اطلاعات را در خود ذخیره می‌کند.
فناوری بلاک چین بی‌تردید یکی از بزرگ‌ترین نوآوری‌های قرن بیست‌ویکم است. باتوجه‌به تأثیر موجی بلاک چین روی بخش‌ها و صنایع مختلف، آشنایی با این فناوری و نحوه به‌کارگیری مؤثر آن، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. کاربردهای فناوری بلاک چین در دنیای واقعی، آن‌قدر زیاد و جذاب است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
زمانی که شما یک ارز دیجیتال مانند بیت کوین را بین کیف پول‌های خود جابجا کنید، این کار بر بستر بلاک چین انجام می‌شود. جهت خرید و فروش در صرافی و کیف پول نیاز به سرویس آی پی ثابت و رفع تحریم می‌باشد.
تاریخچه بلاک چین
یک باور رایج نادرست درباره بلاک چین این است که این فناوری در سال ۲۰۰۸ ابداع شده است. درحالی‌که تاریخچه بلاک چین به سال ۱۹۹۱ برمی‌گردد. در آن زمان، استوارت هابر (Stuart Haber) و دبلیو اسکات استورنتا (W. Scott Stornetta) چیزی را که امروز به‌عنوان فناوری بلاک چین می‌شناسیم، در رویای خود می‌دیدند.
اولین کاری که آنها انجام دادند، تلاش برای ایجاد زنجیره‌ای از بلاک‌های امن رمزنگاری‌شده بود؛ به‌طوری‌که هیچ‌کس نتواند برچسب زمانی اسناد موجود در آن را دستکاری کند. یک‌سال بعد، آنها سیستم خود را ارتقا دادند و درخت مرکل را در آن گنجاندند. این کار باعث شد کارایی شبکه افزایش یابد و در نتیجه، امکان جمع‌آوری اسناد بیشتر در یک بلاک فراهم شود. با همه این اوصاف، تاریخچه بلاک چین از سال ۲۰۰۸ به بعد اهمیت واقعی خود را پیدا می‌کند. زمانی‌که فرد یا گروهی ناشناس به‌نام ساتوشی ناکاموتو وارد عمل شدند.
ویژگی‌های اصلی بلاک چین
فناوری بلاک چین دارای شش ویژگی اصلی است:
۱. تغییرناپذیری و شفافیت
مکانیسم بلاک چین طوری است که وقتی بلاک‌های جدید به دفتر کل اضافه می‌شوند، دیگر کسی نمی‌تواند به عقب برگردد و آن را دستکاری، حذف یا ویرایش کند.
۲. غیرمتمرکز بودن
بلاک چین هیچ مرجع یا نهاد واحدی ندارد که آن را کنترل کند. گروهی متشکل از رایانه‌ها که به آنها نود (Node) می‌گویند شبکه را مدیریت می‌کنند. می‌توانیم هرچیزی از ارز دیجیتال گرفته تا اسناد مهم و قراردادها را در آن ذخیره کنیم و با استفاده از کلید خصوصی مستقیماً به آنها دسترسی داشته باشیم.
۳. امنیت پیشرفته
همین که بلاک چین نیازی به مرجع مرکزی ندارد، امنیت آن را تضمین می‌کند. زیرا هیچ قدرتی نمی‌تواند به‌میل خود ویژگی‌های شبکه را تغییر دهد. بااین‌حال، استفاده از رمزنگاری در این سیستم هم لایه امنیتی دیگری به آن اضافه می‌کند.
سیستم امنیتی بلاک چین از نوع «دو کلید» است. تمام اطلاعات موجود در بلاک چین رمزنگاری شده‌اند و ماهیت واقعی داده‌ها پنهان است. با کلید عمومی که فقط یک آدرس شامل رشته‌ای از حروف و اعداد است تراکنش‌ها را انجام می‌دهید و برای دسترسی به داده‌ها از کلید خصوصی استفاده می‌کنید.
۴. دفتر کل توزیع‌شده
بلاک چین دفتر کل عمومی است که اطلاعاتی درباره تراکنش‌ها ارائه می‌دهد. همه‌چیز در فضای باز قرار دارد و چیزی از کسی پنهان نمی‌ماند. همه مشارکت‌کنندگان در شبکه، این دفتر کل را ذخیره می‌کنند و می‌دانند در آن چه می‌گذرد.
۵. مکانیسم اجماع
هر بلاک چین شامل الگوریتم اجماع است. به‌زبان ساده، اجماع نوعی فرایند تصمیم‌گیری برای گروهی از نودهای فعال در شبکه است که درست مانند سیستم رأی‌گیری، اکثریت پیروز می‌شود و اقلیت باید از آن حمایت کند.
الگوریتم‌های اجماع متفاوتی وجود دارد که مهم‌ترین آنها، اثبات کار (PoW) و اثبات سهام (PoS) هستند. به‌خاطر اجماع است که در شبکه بلاک چین، نیازی نیست نودها به هم اعتماد داشته باشند. اجماع تضمین می‌کند که اکثریت با تصمیمِ گرفته‌شده موافق‌اند و این خودش اعتماد ایجاد می‌کند.
۶. سرعت در تسویه واریزها
در سیستم سنتی، برخی نقل و انتقالات بانکی ممکن است حتی چند روز طول بکشد یا سیستم خراب شود. بلاک چین در مقایسه با سیستم‌های بانک‌داری سنتی برای تسویه واریزها، سریع‌تر است. مخصوصاً واریزهای برون‌مرزی برای کارگران خارج از کشور که باید برای خانواده‌شان پول ارسال کنند، با بلاک چین بسیار سریع‌تر انجام می‌شود. کارمزد آنها هم بسیار کمتر از بانک‌های سنتی است.
تفاوت بلاک چین و بیت کوین
هرچند بلاک چین و بیت کوین دو مفهوم نزدیک و مرتبط با هم هستند، اما باید در نظر داشت که یکی نیستند و تفاوت‌هایی با هم دارند. در واقع بلاک چین همان‌طور که پیش از این گفته شد، یک فناوری برای توسعه دفتر کل غیرمتمرکز و توزیع شده است که تراکنش‌های شفاف، امن و ذخیره داده‌ها را ممکن می‌کند. بیت کوین یک شبکه بلاک چینی و البته ارز دیجیتالی با همین نام است که در این شبکه جابه‌جا می‌شود. بلاکچین‌های دیگری غیر از بیت کوین وجود دارند که ممکن است نام برخی از آنها مثل اتریوم را شنیده باشید. این بلاکچین‌ها ممکن است طراحی و قابلیت‌هایی متفاوت با شبکه بیت کوین داشته باشند. در مجموع باید گفت بلاک چین فناوری زیربنایی است که بیت کوین و بسیاری از ارزهای دیجیتال را تقویت می‌کند، در حالی که بیت کوین یک ارز دیجیتال خاص روی بلاک چین خودش است.
